Mikroplastik w kosmetyce
Mikroplastik wdarł się do naszego życia dość niepostrzeżenie i to w większość aspektów dnia codziennego. Skąd mikroplastik w kosmetykach? Jak nowe regulacje prawne wpłyną na ten rynek? Te zagadnienia zostaną poruszone w tym artykule. Zapraszamy do lektury.
Co to jest mikroplastik?
Definicja mikroplastiku według ECHA oznacza materiał, którego „mikrocząstki polimerów syntetycznych to polimery, które są substancjami stałymi i które spełniają obydwa poniższe warunki:
a) są zawarte w cząstkach i stanowią co najmniej 1% m/m tych cząstek lub tworzą nieprzerwaną powierzchnię powlekającą te cząstki;
b) co najmniej 1% m/m cząstek, o których mowa w punkcie a) spełnia dowolny z poniższych warunków:
wszystkie wymiary cząstek są równe lub mniejsze niż 5 mm;
długość cząstek jest równa lub mniejsza niż 15 mm, przy czym stosunek długości tych cząstek do ich średnicy jest większy niż 3.”
Z powyższej definicji mikroplastiku zostały wyłączone:
polimery naturalne – powstałe w wyniku naturalnego procesu polimeryzacji, który dokonał się niezależnie od procesu ich ekstrakcji, będące substancjami niemodyfikowanymi chemicznie;
polimery ulegające rozkładowi;
polimery o rozpuszczalności większej niż 2 g/L;
polimery niezawierające atomów węgla w swojej strukturze chemicznej
Dlaczego mikroplastik znalazł się na celowniku?
Niestety w naszym codziennym życiu bardzo mocno jesteśmy otoczeni plastikiem, który znajdziemy w opakowaniach, plastikowych torbach, ubraniach (jak np. nylon), produktach do mycia, sprzątania. W wyniku degradacji tych produktów mikroplastik trafia do mórz i oceanów zanieczyszczając naszą planetę. Od 2015 roku drobinki mikroplastiku zostały zakazane jako ścierniwo w peelingach i pastach do zębów. Od tamtego czasu stosowane są naturalne biodegradowalne w środowisku wodnym materiały ścierne jak np. pestki z malin czy orzechów. W 2018 roku Cosmetics Europe oceniło działania tej zmiany i okazało się, że w latach 2012-2017 użycie mikrogranulek zmniejszyło się aż o 97,6%. Należy pamiętać, że udział przemysłu kosmetycznego w generowaniu mikroplastiku jest znikomy. Kilka lat temu dane liczbowe wskazywały, że większość mikroplastiku w morzach i oceanach pochodzi z rozpadu większych materiałów z tworzyw sztucznych: pranie tkanin syntetycznych (34,8%) czy ścieranie się opon samochodowych podczas jazdy (28,3%). Udział mikroplastików z kosmetyków kilka lat temu stanowił 0,1% do 4,1%. Mimo tego przemysł kosmetyczny postanowił całkowicie wyeliminować mikroplastik. Zmiana jest regulowana przez Rozporządzenie Komisji (UE) 2023/2055 z dnia 25 września 2023 r. które zmienia załącznik XVII do rozporządzenia (WE) nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów (REACH) w odniesieniu do mikrocząstek polimerów syntetycznych.
Gdzie kryje się mikroplastik w kosmetykach?
Możesz się zastanawiać, jak mikroplastik jest dodawany do kosmetyków. Przecież to są produkty, które nakładamy na swoje ciało i w nich zawarty jest plastik?! Spokojnie, mówiąc o mikroplastiku pamiętajmy o jego definicji oraz, że jest on bezpieczny dla naszej skóry. Wykorzystywany jest do takich funkcji jak m.in: zabielenie lub efekt perły masy kosmetycznej (często wykorzystywany w żelach pod prysznic), zagęszczanie masy kosmetycznej, nadawanie gładkich i jedwabistych odczuć aplikacyjnych.
Lubisz płyny zmiękczające do prania i efekt zapachu utrzymujący się kilkanaście dni po ich wypraniu? Jest on możliwy dzięki wykorzystaniu zakapsułkowanych kompozycji zapachowych, których otoczka pęka pod wpływem zmiany ciśnienia uwalniając zapach. Otoczka ta zawiera m.in z mikroplastik. W kosmetyce kolorowej obecność surowców z mikroplastikiem to chleb powszedni. Lakiery hybrydowe, satynowe wykończenie fluidu, brokat to wszystko surowce, które spełniają wymagania mikroplatisku.
Za jakim INCI stoi mikroplastik?
Przemysł kosmetyczny stoi przed sporym wyzwaniem aby zastąpić surowce podlegające pod rozporządzenie mikroplastiku, zachowując te same właściwości. Na obecną chwilę największym wyzwaniem będzie zastąpienie surowców w kosmetyce kolorowej, które wykorzystywane są do stylizacji, dają efekt utwardzenia w lakierach do paznokci czy brokat w cieniach do powiek. Jedne z popularniejszych surowców, są obecnie brane pod lupę czy zgodnie z rozporządzeniem będą spełniały wymagania mikroplastiku i będą musiały być wycofane, np. takie jak:
Polyquaternium - stosowany jako środek kondycjonujący w mydłach, szamponach, płynach do mycia naczyń
Acrylates Copolymer - modyfikator reologii (daje nam odpowiednią konsystencję produktu) w produktach do włosów, lakierach do paznokci, tuszach do rzęs
Nylon - substancja filmotwórcza w podkładach, pomadach
Polyurethane - m.in. działanie utrwalające fryzurę np. w lakierach do włosów
Jakie zmiany nas czekają?
Do obrotu nie będzie mógł być wprowadzany mikroplastik (w mieszaninie i czystej postaci) w stężeniu ≥0,01% m/m. Oznacza to zakaz:
stosowania mikrogranulek przeznaczonych w charakterze materiału ściernego do złuszczania, czyszczenia lub polerowania - w dniu wejścia w życie rozporządzenia tj. 17 października 2023 r.,
stosowania mikrocząstek polimerów syntetycznych w produktach spłukiwanych – od 17.10.2027 r.,
stosowania mikrocząstek polimerów syntetycznych do kapsułkowania substancji zapachowych – od 17.10.2029 r.,
stosowania mikrocząstek polimerów syntetycznych w produktach niespłukiwanych z wyjątkiem produktów do makijażu, warg i paznokci – od 17.10.2029 r.,
stosowania mikrocząstek polimerów syntetycznych w produktach do makijażu, warg i paznokci – od 17.10.2035 r.
Kosmetyki do makijażu, ust, paznokci w terminie od 17.10.2023 do 16.10.20235 (czyli do całkowitego zakazu mikroplastiku w tej grupie produktowej) będą musiały zawierać oznaczenie na etykiecie "produkt zawiera mikroplastik".
Przemysł kosmetyczny czeka nie mała rewolucja, producenci surowców już od dłuższego czasu opracowują zamienniki dla surowców, które będą musiały być wycofane ze względu na mikroplastik. Wydaje się, że terminy są dość odległe, ale opracowanie nowych zamienników dla polimerów i dostosowanie całej formulacji nie jest łatwym zadaniem.
