Kwasy w kosmetologii. AHA, BHA, PHA i inne. Jakie mają działanie i jak je stosować w pielęgnacji?
Kwasy wykorzystywane są w kosmetyce od dawna, jednak ostatnio widzimy wyraźny wzrost zainteresowania tą grupą surowców. Swoją wysoką popularność zawdzięczają głównie dzięki dużej skuteczności działania potwierdzonej badaniami, różnorodności i wielofunkcyjnemu zastosowaniu.
Czy wiecie jakie kwasy wyróżniamy w kosmetologii? Czym się różnią? Do jakich typów cery są polecane?
Jeśli nie, to w tym artykule dowiecie się o właściwościach najpopularniejszych przedstawicieli tej grupy surowców:
Hydroksykwasy
Są to związki organicznie występujące naturalnie w przyrodzie. W kosmetyce pozyskiwane są biotechnologicznie, syntetycznie lub naturalnie, głównie poprzez ekstrakcje z owoców, warzyw, czy na przykład trzciny cukrowej. Ich aktywność na skórę opiera się głównie na działaniu złuszczającym (więcej o zastosowaniu ich w peelingach znajdziecie tutaj ) i przyśpieszeniu odnowy naskórka.
Wyróżniamy monohydroksykwasy do których zaliczamy: alfa-hydroksykwasy, beta-hydroksykwasy i kwas lipohydroksylowy oraz polihydroksykwasy.
Alfahydroksykwasy - AHA
Najpopularniejsza grupa, znane jako kwasy owocowe. Swoja nazwę zwyczajową zawdzięczają oczywiście pochodzeniu, więc możemy domyślić się, że ich główne źródło to owoce. Działają na wierzchnie warstwy naskórka przyśpieszając złuszczanie i pobudzając odnowę, jednocześnie wykazując działanie nawilżające. Najpopularniejsze z tej grupy to:
Kwas glikolowy (INCI: Glycolic Acid)
Pozyskiwany jest głównie z trzciny cukrowej, ale występuje także w winogronach, jabłkach, agreście i burakach cukrowy. Wykazuje największą aktywność, ze względu na prostą budowę i małą cząsteczkę, dzięki temu może przenikać w głębsze warstwy skóry. Jak w przypadku każdego z kwasów, jego wpływ na skórę będzie zależeć od stężenia. W małych dozach kwas glikolowy będzie działał silnie nawilżająco. Przy wyższych stężeniach wykazuje działanie głównie złuszczające na wierzchnie warstwy naskórka. Dodatkowo posiada właściwości seboregulacyjne dlatego też często jest wykorzystywany w walce z zaskórnikami.
Uwaga! Ze względu na małą cząsteczkę i wysoką aktywność zastosowanie kwasu glikolowego może prowadzić do głębokiego oczyszczenia skóry, przez co w pierwszych etapach stosowania może pojawić się wzmożony wyprysk zmian trądzikowych.
Wskazania do stosowania:
- skóra sucha - niweluje szorstkość i nawilża, zalecane niskie stężenia
- skóra tłusta - regulacja sebum, walka z zaskórnikami
- trądzik - oczyszczanie skóry, seboregulacja
- zmarszczki - pobudzenie odnowy naskórka
Kwas mlekowy (INCI: Lactic Acid)
Pozyskiwany jest biotechnologiczne poprzez fermentacje cukrów i bakterii mlekowych z grupy Lactobacillus. Jest składnikiem naturalnego czynnika nawilżającego - NMF, który występuje w naszej skórze i odpowiada za utrzymanie wilgoci w naskórku. Jak w przypadku każdego z kwasów jego działanie zależy od stężenia. Głównie wykazuje właściwości nawilżające, antybakteryjne, keratoplastyczne, czyli zmiękczające i wyrównujące naskórek, a także reguluje pH. W wyższych stężeniach natomiast działa keratolitycznie, czyli złuszczająco.
Wskazania do stosowania:
- skóra sucha i przesuszona - działanie nawilżające
- skóra dojrzała - przyśpiesza regenerację i zwiększa poziom nawilżenia
- skóra mieszana - wspomaga walkę z zaskórnikami bez nadmiernego przesuszenia naskórka
- sprawdza się również w przypadku cer wrażliwych, reaktywnych, ze skłonnościami do zaczerwienień
Kwas migdałowy (INCI: Mandelic Acid)
Jak sama nazwa wskazuje naturalnie występuje w gorzkich migdałach. Posiada największą cząsteczkę, przez co wolno się wchłania i działa jedynie w wierzchnich warstwach naskórka. Jako jedyny również nie wykazuje właściwości fotouczulających, w związku z tym, jako jedyny jest polecany w pielęgnacji nawet latem. Dzięki swojej postaci, jest składnikiem o niskim potencjale drażniącym, przez co powszechnie wykorzystywany jest w kosmetyce domowej. Wykazuje głównie właściwości antybakteryjne, seboregulacyjne, nawilżające i w wyższych stężeniach oczywiście złuszczające.
Wskazania do stosowania:
- trądzik - działanie antybakteryjne, antyseptyczne
- zaskórniki - działanie seboregulacyjne i nawilżające
- przebarwienia - działanie złuszczające i wyrównujące koloryt
- jako pierwszy etap przygotowania do silniejszych zabiegów z wykorzystaniem kwasów
Beta-hydroksykwasy - BHA
Są bardzo podobne do AHA. Główna różnica polega na tym, że alfa-hydroksykwasy rozpuszczają się w wodzie, natomiast beta-hydroksykwasy w tłuszczach, co też determinuje ich różnice w działaniu na skórę. BHA będą wykazywać niższy potencjał złuszczający niż AHA. Jedynym przedstawicielem beta-hydroksykwasów, który znalazł szerokie w kosmetyce jest kwas salicylowy.
Kwas salicylowy (INCI: Salicylic Acid)
Naturalnie pozyskiwany jest głównie z kory wierzby, ale też z drzewa różanego, malin, brzozy, rumianku, czy topoli, a syntetycznie z fenolu. Jako BHA rozpuszcza się w tłuszczach, przez co ma możliwość przenikania przez warstwę lipidową i wnikać w głąb skóry i mieszków włosowych. Dzięki temu bardzo dobrze działa oczyszczająco i wspomaga walkę z zaskórnikami. Kwas salicylowy wykazuje również silne działanie antybakteryjne i przeciwzapalne. Połączenie tych wszystkich właściwości stanowi dobry sposób na walkę z trądzikiem Dodatkowo działanie złuszczające wspomaga odnowę komórek naskórka.
Wskazania do stosowania:
- trądzik - działanie antybakteryjne, przeciwzapalne
- zaskórniki - działanie oczyszczające
- łupież - działanie antybakteryjne oraz oczyszczające
Polihydroksykwasy - PHA
Są nazywane kwasami nowej generacji i jednocześnie stanowią najdelikatniejsze z hydroksykwasów. Posiadają bardzo podobne właściwości do AHA, jednak są delikatniejsze i praktycznie nie wykazują potencjału drażniącego. Mogą przez to być stosowane nawet przy skórze delikatnej, wrażliwej i podrażnionej.
Kwas laktobionowy (INCI: Lacrobionic acid)
Pozyskiwany jest z laktozy. W przeciwieństwie do większości kwasów nie wykazuje on potencjału drażniącego, a wręcz przeciwnie posiada właściwości głównie łagodzące i przeciwzapalne. Zmniejsza transepidermalną ucieczkę wody, przez co mocno nawilża naskórek, poprzez zdolności wiązania wody. Działa antyoksydacyjnie, a jednocześnie stymuluje produkcje kolagenu i elastyny. Bardzo delikatne działanie złuszczające powoduje wyrównanie powierzchni skóry i jej zmiękczenie, jednak bez efektu łuszczenia się.
Wskazania do stosowania:
- trądzik różowaty - działanie przeciwzapalne, łagodzące
- łojotokowe zapalenie skóry - działanie przeciwzapalne
- atopowe zapalenie skóry - działanie nawilżające, łagodzące, przeciwzapalne
- skóra sucha, odwodniona - delikatne złuszczanie, nawilżenie
Glukonolakton (INCI: Gluconolactone)
Jest pochodną glukozy i jest naturalnie syntezowany w naszym organizmie. Z chemicznego punktu widzenia glukonolakton to mleczan kwasu glukonowego. Jako PHA, nie wykazuje działania drażniącego i może być wykorzystywany nawet przy skórach bardzo wrażliwych. Podobnie jak kwas laktobionowy silnie nawilża, łagodzi oraz działa przeciwzapalnie, zmniejszając tendencje do zaczerwienień. Dodatkowo glukonolakton zwiększa penetracje innych składników aktywnych, a także działa rozjaśniająco, delikatnie złuszczając naskórek.
Wskazania do stosowania:
- rumień - działanie przeciwzapalne
- skóra sucha, przesuszona - silne działanie nawilżające
- trądzik i blizny potrądzikowe - działanie rozjaśniające i przeciwzapalne
- skóra naczyniowa - wzmocnienie bariery naskórkowej oraz naczyń włosowatych
Alfa-ketokwas - kwas pirogronowy (INIC: Pyruvic Acid)
Często zaliczany jest do alfa-hydroksykwasów, jednak nie jest to do końca poprawne z chemicznego punktu widzenia. Naturalnie kwas pirogronowy występuje w jabłkach i sfermentowanych owocach. Wykazuje silne właściwości bakteriostatyczne, a także reguluje wydzielanie sebum. Ten alfa-ketokwas posiada również zdolność stymulacji fibroblastów do produkcji kolagenu i elastyny. Jak wszystkie hydroksykwasy wykazuje też działanie złuszczające silniejsze niż na przykład kwas glikolowy.
Wskazania do stosowania:
- trądzik pospolity - działanie bakteriostatyczne, seboreguluące
- trądzik różowaty - regulacja sebum
- łojotok - działanie seboregulujące, bakteriostatyczne
- skóra dojrzała - niwelowanie zmarszczek, stymulacja kolagenu i elastyny
Kwas azelainowy (INCI: Azelaic Acid)
Naturalnie występuje w roślinach takich jak jęczmień, pszenica czy żyto. Wykazuje wielokierunkowe działanie przy jednoczesnym niskim potencjale drażniącym, dlatego może być stosowany nawet w przypadku skór wrażliwych i nadreaktywnych. Wykazuje działanie bakteriostatyczne, przeciwzapalne, seboregulujące oraz złuszczające, wspomaga również oczyszczanie skóry. Często wykorzystywany jest w walce z przebarwieniami ze względu na właściwości rozjaśniające.
Wskazania do stosowania:
- trądzik pospolity- działanie bakteriostatyczne, przeciwzapalne
- przebarwienia - zarówno pozapalne jak i barwnikowe
- rumień - niweluje stany zapalne bez naruszania bariery naskórkowej
- może być stosowany również przez kobiety w ciąży
Kwas kojowy (INCI: Kojic Acid)
Naturalnie jest wytwarzany przez wiele gatunków grzybów, w procesie fermentacji tlenowej. Jest silnym przeciwutleniaczem oraz inhibitorem tyrozynazy, co oznacza, w praktyce zmniejsza ilość produkowanej melaniny w skórze. Dzięki tym właściwościom uznany jest za jeden ze skuteczniejszych składników w walce z przebarwieniami. Dodatkowo kwas kojowy wykazuje działanie przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze, w połączeniu z działaniem rozjaśniającym świetnie sprawdza się w terapii trądziku. Udowodniono stymulacje syntezy kolagenu po zastosowaniu tego surowca.
Wskazania do stosowania:
- przebarwienia pigmentacyjne - inhibicja tyrozynazy
- przebarwienia potrądzikowe - działanie przeciwbakteryjne, rozjaśniające
- skóra dojrzała - stymulacja kolagenu, działanie przeciwutleniające
Kwas ferulowy (INCI: Ferulic Acid)
To organiczny związek będący pochodną kwasu cynamonowego. Naturalnie występuje w wielu roślinach takich jak na przykład kukurydza, ryż, owies, cytrusy, bakłażan, ananas czy orzechy. Kwas ferulowy nie wykazuje działania złuszczającego. Za to cechuje się wyjątkowo silna aktywnością antyoksydacyjną, większą niż witamina C. Dodatkowo zmniejsza aktywność tyrozynazy będąc tym samym bardzo skutecznym składnikiem rozjaśniającym. Kwas ferulowy działa również przeciwzapalnie i przyśpiesza proces gojenia się ran.
Wskazania do stosowania:
- skóra dojrzała - silne działanie anty rodnikowe
- przebarwienia - działanie rozjaśniające
Wymienione w tym artykule kwasy to jedynie niektóre, z wykorzystywanych w kosmetologii. Kwasy kojarzą się nam głównie z silnym działaniem, złuszczaniem i ryzykiem podrażnień. Tak naprawdę ta grupa surowców zawiera tyle przedstawicieli, że każdy jest w stanie znaleźć coś dla siebie. Kwasy mają udowodnioną i wysoką skuteczność działania, dlatego zachęcamy do włączenia ich do pielęgnacji. Pamiętajcie jednak, że stosowanie tej grupy surowców w większości przypadków wymaga codziennego stosowania ochrony SPF.
