Jak kosmetyk przenika przez skórę?
Jak kosmetyk pokonuje barierę naskórkową? Czy kosmetyki są w stanie działać w głębszych warstwach skóry? Tego się dowiesz z tego artykułu.
Czym jest skóra i bariera naskórkowa?
Skóra to nasz największy narząd, ochrania nas przed czynnikami zewnętrznymi, mechanicznymi uszkodzeniami, bakteriami, wirusami, generalnie przed wszystkimi niepożądanymi substancjami aby nie dostały się one do środka. Jednocześnie pilnuje aby niezbędne dla funkcjonowania elementy nie wydostawały się nadmiernie na zewnątrz organizmu. Ten system działa sprawnie, kiedy bariera naskórkowa nie jest zaburzona. Bariera naskórkowa to najbardziej zewnętrzna warstwa naskórka, która ochrania nas przed czynnikami zewnętrznymi, a jednocześnie zapobiega ucieczce nadmiernej ilości wody. O tym jak działa bariera i co może ją zaburzać, przeczytasz we wcześniejszym artykule: Bariera naskórkowa czym jest i jaki ma wpływ na stan naszej skóry.
Jak przenikają składniki aktywne?
Sceptycy mówią, że nie ma możliwości aby produkty kosmetyczne działały na najgłębsze warstwy skóry, że to co deklarują Producenci to jedynie deklaracje marketingowe (o których więcej tutaj). Trochę w tym wszystkim prawdy jest, kosmetyk z założenia ma utrzymywać naszą skórę w dobrej kondycji, oczyszczać ją czy zmieniać jej wygląd. To leki mają działanie terapeutyczne i im większa wchłanialność tym lepiej (ale też nie we wszystkich przypadkach). Kosmetyki przede wszystkim przenikają przezkomórkowo i międzykomórkowo. Maksymalnie duża przenikalność nie jest cechą podążaną, czasami może się to wiązać z niekorzystnym wpływem na nasz organizm. Znaczenie ma również to jaki efekt i działanie danym produktem chcemy osiągnąć. Gdyby stosowane peelingi działały na głębsze warstwy skóry, mogłoby się to skończyć bardzo mocnym podrażnieniem. Zatem trochę jak przy lekach wszystko zależy od substancji i dawki.
Kosmetyki przede wszystkim mają działać na poziomie naskórka, lub jak przy surowcach przeciwzmarszczkowych wnikać nieco głębiej.
Substancje aktywne mogą przenikać w 3 etapach:
powierzchniowym (adsorpcja) - substancja gromadzi się na powierzchni skóry w warstwie rogowej naskórka
śródskórnym (penetracja) - przenikanie do skóry właściwej
głębokim (penetracja) - przenikanie do warstwy podskórnej, gdzie mamy naczynia krwionośne.
Wielkość cząsteczki czy stan skóry ma wpływ na przenikanie substancji aktywnych przez skórę.
Aplikujemy kosmetyk na skórę i surowce aktywne mogą wniknąć w jej głąb na trzy różne drogi transportu przezskórnego:
przezkomórkowy – przez komórki, głównie niewielkie cząsteczki,
międzykomórkowy – wchłanianie odbywa się przez cement międzykomórkowy (odpowiada on za szczelność warstwy rogowej). jest to najpowszechniejszy sposób wchłaniania.
przez przydatki skórne, mieszki włosowe i ujścia gruczołów łojowych – tą drogą składniki mogą docierać, aż do wartswy siateczkowatej skóry właściwej, głównie składniki hydrofilowe (dobrze rozpuszczalne w tłuszczach) tak wędrują.
To jak szybko substancja jest transportowana zależy od stanu naszej skóry, parametrów kosmetyku, właściwości fizykochemicznych stosowanych substancji aktywnych czy właściwości substancji przyspieszających wchłanianie.
Kosmetyki głównie przenikają przez skórę międzykomórkowo i przeznaskórkowo
Co wpływa na przenikanie składników aktywnych?
wielkość cząsteczki - im mniejsza cząsteczka tym łatwiej jest jej przeniknąć. Najlepiej przenikają cząsteczki o wielkości 500-1000Da. Dodatkowo najlepiej przez naskórek przenikają te, które mają charakter lipofilowy (czyli rozpuszczają się w tłuszczach). Im lepiej związek rozpuszcza się w tłuszczach tym lepiej przenika przez naskórek. Cząsteczki lubiące wodę (hydrofobowe) dość trudno przenikają przez naskórek, chyba, że mamy do czynienia z bardzo małymi ich cząsteczkami.
stan skóry - substancje łatwiej przenikają przez skórę dobrze nawilżoną lub cienką. Po peelingu, mikrodermabrazji czy innym zabiegu, który spłyca warstwę rogową surowce lepiej się wchłaniają .
promotory przenikania - to surowce, które zwiększają wchłanianie substancji czynnych poprzez zwiększenie przepuszczalności bariery naskórkowej. Takimi promotorami są: etanol (alkohole), glikol propylenowy (glikole), mocznik (amidy), nienasycone kwasy tłuszczowe, estry. Promotory działają odwracalnie na przepuszczalność błony naskórkowej, dzięki temu nie zaburzają jej funkcjonowania.
liposomy - to nośniki, w których zamknięta jest substancja aktywna. Złożone są one z warstwy wodno-lipidowej. Wnętrze zawiera substancje wodnorozpuszczalne, dzięki temu transportowane są one w głąb skóry, a zewnętrzna warstwa lipidowa przenosi składniki rozpuszczalne w tłuszczach. Liposomy są nośnikami różnego rodzaju substancji czynnych.
Comments