Beta-karoten. Jakie ma działanie w kosmetykach?
Czy zastanawialiście się czemu marchewka ma intensywny pomarańczowy kolor? To zasługa karotenoidów w tym, beta-karotenu. Jako składnik jest on też używanyw czystej postaci w kosmetykach. Jakie ma działanie i co ma wspólnego z popularnym reinolem? Przeczytajcie!
Karotenoidy - co to za grupa związków?
Karotenoidy znane są już od dawna. Odkryto je już w 1831 roku właśnie w marchewce. Dzielą się one na 2 grupy - karoteny i ksantofile, czyli tlenowe pochodne karotenów. Dopiero z czasem wśród karotenów wyodrębniono alfa-karoten, beta-karoten, gamma-karoten, a nawet delta-karoten.
Co ciekawe ta grupa związków nie występuje tylko tam, gdzie możemy zaobserwować intensywny pomarańczowy kolor. Karotenoidy występują także w liściach roślin, jednak ich kolor jest maskowany przez bardziej intensywny zielony barwnik - chlorofil. Ich obecność ujawnia się dopiero jesienią, kiedy dochodzi do degradacji chlorofilu, a liście wybarwiają się na pomarańczowo i żółto.
Karotenoidy występują w żółtych i pomarańczowych warzywach, ale i w zielonych częściach roślin. Ich kolor jest jednak maskowany przez intensywniejszy zielony barwnik - chlorofil.
Najbardziej znane karotenoidy to:
Beta-karoten -najpopularniejszy i słusznie kojarzony z marchewką, bo jego największe ilości znajdziemy w pomarańczowych i żółtych owocach i kopen - nadaje czerwoną barwę i występuję m.in. w pomidorach, należy do ksantofili
Luteina, astaksantyna czy zeaksantyna - znajdziemy je m.in. w ziarnach kukurydzy, gdzie nadają intensywny żółty kolor, również należą do ksantofili
Co ma wspólnego beta-karoten z retinolem?
Beta-karoten stanowi prowitaminę dla witaminy A, czyli popularnego w świecie kosmetycznym retinolu (o którym więcej przeczytacie tutaj). Jest to jedna z głównych funkcji beta-karotenu, jaką pełni w organizmie, gdyż stanowi główne źródło dietetyczne dla tej witaminy. W przewodzie pokarmowych beta-karoten jest przekształcany do retinalu, a ten następnie w retinol, który notabene chemicznie zaliczany jest właśnie do karotenoidów.
Beta-karoten stanowi prowitaminę dla witaminy A, czyli retinolu i jest jej głównym dietetycznym źródłem.
Właściwości beta-karotenu.
Stanowienie prowitaminy dla retinolu nie jest jedyną funkcją beta-karotenu. Wykazuje on szerokie właściwości prozdrowotne na organizm człowieka:
działa ochronnie na oczy
wykazuje silne działanie antyoksydacyjne
wzmacnia układ kostny
zmniejsza ryzyko miażdżycy poprzez wspomaganie obniżania poziomu złego cholesterolu
pomaga w walce z stanami zapalnymi, w tym także oczu
wspomaga układ immunologiczny
jest pomocny w łagodzeniu negatywnych skutków radioterapii i chemioterapii.
Beta-karoten wykazuje silne właściwości antyoksydacyjne, a także nadaje skórze zdrowy koloryt, przez co dodatkowo chroni przed UV.
W kosmetyce beta-karoten zyskał popularność dzięki swojemu silnemu oddziaływaniu na skórę wykazując właściwości:
antyoksydacyjne - niweluje wolne rodniki i zapobiega przedwczesnemu starzeniu się skóry
chroni skórę przed szkodliwym działaniem promieniowania UV
redukuje ryzyko powstawania poparzeń posłonecznych
nadaje skórze promienny koloryt
przedłuża trwałość opalenizny
warunkuje wzrost naskórka
przeciwdziała nadmiernemu złuszczaniu się naskórka
przyśpiesza gojenie się ran
wspiera produkcję kolagenu
Wykorzystanie beta-karotenu w kosmetyce.
Beta-karoten najczęściej stosowany jest w kosmetologii jako czysty surowiec - INCI: Beta-Carotene. Może być jednak używany również jako naturalny barwnik, wtedy znajdziecie go w składzie z oznaczeniem jako Color Index - CI 75130/CI 40800. W mniejszych stężeniach wchodzi też w skład ekstraktów roślinnych jak np. ekstrakt z marchewki czy oleju z marchewki.
Beta-karoten posiada zdolność penetracji w głąb naskórka, gdzie po części zostaje przekształcony w palmitynian retinylu. Charakteryzuje się dobrą przenikalnością i jest polecany w pielęgnacji skóry suchej, w przypadku występowania szorstkości naskórka, w walce z przebarwieniami czy przy niejednolitym kolorycie.
W związku ze wzrostem popularności surowców naturalnych beta-karoten zaczął być rozpatrywany jako surowiec stanowiący naturalną ochronę przed UV. Jest to bez wątpienia związek, który wspomaga chronić skórę przed promieniowaniem, jednak nie należy go rozpatrywać w formie filtra UV. Tutaj bez wątpienia jedynymi skutecznymi surowcami obecnie znanymi w kosmetologii są konwencjonalne filtry czy to chemiczne czy mineralne ( samych filtrach więcej przeczytasz tutaj, a o tym jak wybierać produkty z filtrem UV tutaj).
Beta-caroten stanowi często dodatek w produktach samoopalających. Głównie ze względu na nadawanie skórze lekko pomarańczowego, zdrowego kolorytu. Jednak posiada także zdolność pobudzania melatynocytów do produkcji melaniny - naturalnego barwnika w naszej skórze, który odpowiada za opaleniznę.
Dlaczego beta-karoten nie jest aż tak popularny jak retinol? Jednym z powodów jest duża podatność na oksydację, co w praktyce oznacza brak stabilności surowca w czasie i spadek jego aktywności. Jednak ten sam problem dotyczy na przykład witaminy C, dlatego stosuje się jej zmodyfikowane formy, jak na przykład Ascorbyl Palmitate. Dodatkowo w porównaniu do retinolu, beta-karoten wykazuje się słabszą aktywnością.
Źródła beta-karotenu.
Jak już wiemy beta-karoten możemy znaleźć w marchewce. Oczywiście istnieją też suplementy diety zawierające ten związek. Należy jednak pamiętać, że syntetyczne odpowiedniki są od czterech do dziesięciu razy gorzej biodostępne. Ponadto naturalne źródła takie jak wspomniana marchewka zawierają różne karotenoidy nie tylko beta-karoten.
Bogate w karotenoidy są:
korzeń marchwi
szafran
owoce dzikiej róży
rokitnik zwyczajny
owoce jarzębiny pospolitej
pomidor
papryka
burak
szpinak
jarmuż
rzodkiewka
Pamiętajcie, że pielęgnacja to nie tylko kosmetyki. Do tego tematu musimy podchodzić holistycznie. Nasza dieta, nawyki, aktywność zawsze będzie miała ogromny wpływ na stan naszej skóry.
